Beton; çimento, beton agregası(kum, çakıl, kırma taş), su ve katkı maddelerinin belirli oranlarda homojen olarak karıştırılması ile elde edilen, başlangıçta plastik ve kesintisiz kıvamda olup biçim verilebilen vakitle çimentonun hidratasyonu sebebiyle katılaşıp, istenilen biçimi alarak sertleşen kompozit bir yapı malzemesidir. Sağlıklı kentleşme ve dayanıklı yapılaşmanın gerekliliklerinden biri olarak inşaat teknolojilerinin vazgeçilmez malzemesidir. Beton oluşturmada sarfedilen katkı maddelerinin oranları; %75 agrega, %10 çimento,% 15 su olarak belirlenmelidir. Bazı vakitlerda, çimento ağırlığının %2’sinden çok olmamak kaydı ile katkı maddesi ek edilebilir.
Betonu meydana getiren malzemelerin belirli oranlarda bilgisayar denetimüyle alınarak merkezi bir karıştırıcıda tamamiyle karıştırıldıktan sonra yerleştirileceği yere taze olarak götürülen betona, santral betonu ya da hazır beton nedir. Hazır beton üretiminde, beton santralı, otomasyon sistemi ve trasmikser ana üretim öğeleri oluşur. Özellikle Beton santralları bunkerli ve yıldızlı tarzı olarak iki tiptir.
Otomasyon sistemi ise hazın betonun en mühim öğelerindan biridir. Otomasyon istenilen beton özelliklerine göre değişik beton karışım formüllerinin bilgisayar sistemine yüklenerek, sarfedilen agrega, çimento, su ve katkı maddelerini miktarlarını alan beton hazırlama sistemidir. Bir hazır beton üretim sisteminde, malzemenin oranlanması, karışım ve üretim planlaması, stok denetim, kamyon kantar sistemi, Trasmikser izleme, kaliteli denetim laboratuarı raporları ve müşterinin kayıt arşivi gibi bulgular otomasyonun birer parçası oluşturur. Trasmikser, özetle beton taşımak amacıyla geliştirilmiş 4, 6, 8 ve 10 m3 beton taşıma kapasiteli araçlardır. Trasmikserler taze betonu kullanılacağı yere betonun özelliğini bozmadan homojen olarak ulaşmasını sağlarlar.
Hazır Betonun Avantajları
Sertleşmiş beton özelliklerinin değişkenliği azalır. Beton santralinin ve agrega depolarının kurulmasına elverişli olmayan kalabalık yerleşim bölgesi ve şehirlerarası yollardaki şantiyelerde kullanımda basitlik sağlar. Betonun kıvamı korunabilir. Küçük hacimli beton üretimi ve sıksık olmayan beton yerleştirilmesi amacıyla pratiktir.
Hazır betonun Trasmikser ile karıştırılması, uzun taşıma uzaklığı amacıyla uygun olup, gecikmeden daha az etkilenir. Hareket durumunda karıştırmada su, karıştırmanın başlamandan derhal evvelce miksere ek edilmelidir.
Hazır betonda aranan standartlar TS EN 206-1’dir. Beton çeşitleri, birim ağırlıklarına, basınç dayanımlarına ve üretildikleri yerlere göre birbirinde ayrılır ve değişikdır. Betonun mühim bir yapı malzemesi yapan özellikler; ekonomik olması, yüksek basınca karşı dayanıklı olması, çok düşük olan çekme dayanımının dizayn ve uygulamada çelik donatı ile dengelenebilmesi, dayanıklı olması, başka yapı malzemelerine göre daha az enerji üretilebilmesi, biçim verilebilme kolaylığına sahip olması ve dilenen her yerde üretilebilir olması olarak sayılabilir.